Παρασκευή, Δεκεμβρίου 11, 2009

Oscar Wilde - Το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι


Ήταν η δεύτερη φορά που το διάβαζα και το ξεκίνησα με μια όχι και τόσο ευχάριστη αφορμή. Χαίρομαι όμως πάρα πολύ που το έκανα.
Το βιβλίο δεν το θυμόμουνα ολόκληρο, θυμόμουνα όμως το βασικό του στόρι και τον απίστευτα εγωπαθή, εγωκεντρικό και ματαιόδοξο ήρωά του. Γι’ ακόμη μια φορά, τελειώνοντάς το, κατάλαβα γιατί μερικοί συγγραφείς χαρακτηρίστηκαν κλασικοί. Όταν ένα βιβλίο σπάει τα χρονικά και γεωγραφικά όρια και φτάνει να αφορά τους πάντες και πάντα και ταυτόχρονα είναι τόσο γενναιόδωρο σε λογοτεχνική απόλαυση, ανάγεται αυτόματα σε ένα άλλο λογοτεχνικό επίπεδο.
Το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι είναι ένα πολύ γεμάτο βιβλίο. Πολύ πλούσιο, αλλά καθόλου βαρύ. Πιάνει θέματα που αφορούν από το εντελώς προσωπικό/ατομικό - ανθρώπινους χαρακτήρες, συμπεριφορές, συναισθήματα κλπ – μέχρι ζητήματα κοινωνικά, θρησκευτικά, πατριωτικά, ταξικά. Σε πρώτο πλάνο μιλάει για τη ματαιοδοξία, αλλά πάνω της και γύρω της, ο συγγραφέας, κεντάει το ήθος, την διαφθορά, την πίστη –σε αντιδιαστολή με την θρησκεία-, την πατρίδα, την εθνικότητα. Όλα αυτά τα “ιερά” και “όσια”, τα εξ’ ορισμού αδιαμφισβήτητα, τα πιάνει, τα συνθλίβει, τα διαλύει, τα αποσυνθέτει και τα ανασυνθέτει και φτου κι απ’ την αρχή. Χωρίς να ηθικολογήσει πουθενά, χωρίς να σε κατευθύνει ή έστω να σε προσανατολίσει. Πρόκειται για ένα θρίλερ, όχι τόσο του ίδιου του Ντόριαν, αλλά περισσότερο του αναγνώστη. Πιο πολύ, μοιάζει να θέλει να σε ταράξει. Ακόμη και να σε σοκάρει . Να σε ταρακουνήσει, σπέρνοντας μέσα σου την αμφιβολία, την αμφισβήτηση, τον προβληματισμό για όλα αυτά που μέχρι τώρα θεωρούσες δεδομένα. Μια αμφισβήτηση που γίνεται εντονότερη με την πάροδο του αρχικού σοκ. Είναι αυτό που πολύ συχνά λέμε μετά το τέλος ενός βιβλίου: “αυτό που μένει”.

“- Και τι γνώμη έχεις για την Τέχνη;
- Είναι μια αρρώστια.
- Ο Έρωτας;
- Μια αυταπάτη.
- Η θρησκεία;
- Υποκατάστατο της πίστης, πολύ της μόδας σήμερα.’

“Τα νιάτα! Δεν υπάρχει τίποτα ισάξιο με τα νιάτα. Είναι ηλίθιο να μιλάμε για την άγνοια της νιότης. Οι μόνοι άνθρωποι που εκτιμώ τη γνώμη τους τώρα είναι οι πολύ νεότεροί μου. Έχω την εντύπωση πως βρίσκονται πολύ πιο μπροστά από μένα. Η ζωή τους έχει αποκαλύψει το τελευταίο της θαύμα. Όσο για τους ηλικιωμένους, διαφωνώ πάντα μαζί τους. Είναι για μένα ζήτημα αρχής. Αν ρωτήσεις τη γνώμη τους για κάτι που έγινε χτες, σ’ εφοδιάζουν, μ’ όλη τη δυνατή σοβαρότητα, με τις απόψεις που επικρατούσαν στα 1820, όταν ο κόσμος φορούσε ψηλά κολάρα, πίστευε στο καθετί και δεν ήξερε απολύτως τίποτα.”

Το θέμα βέβαια που χρησιμοποιεί για να πει όλ’ αυτά, και που, στις μέρες μας τουλάχιστον, όλοι συνηθίζουμε να δείχνουμε υπεράνω και ότι πρόκειται για κάτι ρηχό που εμείς, ως άνθρωποι καλλιεργημένοι δεν του δίνουμε και τόση σημασία, αλλά κοιτάμε δήθεν πάντα πράγματα βαθύτερα στους ανθρώπους και πιο ουσιαστικά, και είμαστε τελικά όλοι ψεύτες, είναι η εξωτερική ομορφιά και η βαρβαρότητά της. Πόση και τι επίδραση έχει ένας όμορφος εξωτερικά άνθρωπος πάνω μας; Γιατί τον συμπαθούμε πολύ πιο εύκολα κάποιον που μας χαμογελάει όμορφα; Γιατί τον προσέχουμε περισσότερο; Γιατί τον πιστεύουμε περισσότερο; Γιατί συμφωνούμε, δεχόμαστε ή και καθοδηγούμαστε, ανάλογα με τα δικά του πιστεύω και τις διαθέσεις του; Αν μάλιστα, η ομορφιά και η επίδρασή της είναι ένα στοιχείο που αυτός που το έχει, το ‘χει καλλιεργήσει κι έχει μάθει να το χρησιμοποιεί και να το εκμεταλλεύεται όπως θέλει, τότε, με μόνο αυτό το ταλέντο, ανοίγονται μπροστά του πόρτες που σε αντίθετη περίπτωση δεν θα του ανοίγονταν ποτέ. Μπορεί να κάνει πράγματα απίθανα χωρίς κανένα άλλο προσόν.

“Μα η ομορφιά, η πραγματική ομορφιά, τελειώνει εκεί που αρχίζει η πνευματική φυσιογνωμία. Το πνεύμα είναι αυτό καθαυτό ένα είδος υπερβολής και καταστρέφει την αρμονία κάθε προσώπου. Απ’ τη στιγμή που θα κάτσεις κάτω να σκεφτείς, το πρόσωπό σου γίνεται όλο μέτωπο ή μύτη ή ό,τι άλλο – πάντα φριχτό.”

Μέχρι πού όμως μπορεί να φτάσει; Ποια είναι τα όρια αντοχής αυτής της ματαιοδοξίας; Και ποια τα παρεπόμενά της;

“Δεν θα ‘πρεπε να κάνουμε ποτέ τίποτα που να μην μπορούμε να το συζητήσουμε μετά το δείπνο.”

9 σχόλια:

ο δείμος του πολίτη είπε...

Το βιβλίο αυτό θα το θυμάμαι πάντα με τη γλυκιά ανάμνηση της προσπάθειας του ανθρώπου να αποφύγει το αναπόφευκτο: το θάνατο και τη γήρανση. Αυτή είναι η κλασική ιδέα: αγώνας για ζωή με κάθε τρόπο (όπως του Φάουστ).

island είπε...

Λες να το διαβάσω δηλαδή;

:)

PsyxiatroZ είπε...

Αλλαγή πλεύσης Φένια...

Tertuliano Máximo Afonso είπε...

Απολαυστικό βιβλίο, από κάθε άποψη! Πάντως τα νιάτα και τα γηρατειά είναι θέμα σχετικό. Είναι κάτι που είναι δεν έχει να κάνει με την ηλικία. Δυστυχώς μπορείς να συναντήσεις πολλούς ηλικιωμένους όχι μόνο ανθρώπους της τρίτης ηλικίας αλλά και 20-25 χρονών και το αντίστροφο. Για αυτό νομίζω όταν είσαι άνθρωπος ανήσυχος ότι πάντα πρέπει να αναζητάς τους νέους, κάθε ηλικίας.

Το θέμα είναι (έτσι, για να προλάβω το επόμενο ποστ σου, χα χα!) όπως λέει και ο Λυκεσάς στο νέο του βιβλίο, η φαντασία. Η φαντασία που είναι αντιγηραντική...

Leigh-Cheri είπε...

δείμο, τι ματαιοδοξία όμως, ε;

island, ο Ντόριαν είναι κλασικός και απόλαυση να τον διαβάζεις, όποτε κι αν το αποφασίσεις. Ωστόσο, έχω μία πρόταση πιο φρέσκια -δηλαδή, φρεσκότερη δεν γίνεται- αλλά θα την εκτοξεύσω σε λίγες μέρες:-)

γιατρέ μου, είναι ευχή να πλέουμε πάντα, μια εδώ μια εκεί και να τα δούμε όλα. Ελπίζω να μη ναυαγήσουμε ποτέ;-)
Χαίρομαι που πέρασες.

Tertul, δεν ντρέπεσαι να είσαι μαρτυριάρης;

Ντη είπε...

..από τα αγαπημένα μου βιβλία..:-)

Leigh-Cheri είπε...

Χαίρομαι που συμφωνούμε Ντη μου!
Διάβασε και το επομενο, του Λυκεσά, που προτείνω, να δεις γέλιο;-)

Α. Δ.Ε. ΒΑΛΜΑΣ είπε...

Αν και λίγο καθυστερημένα χρόνια πολλά και καλά Χριστούγεννα Φένια και υπόλοιποι φίλοι του ιστολογίου.

Το βιβλίο αυτό είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου ίσως το πιο αγαπημένο.

Δεν έχω να πω πολλά για τον Wilde μιας και δεν χρειάζεται από μένα κάποιες συστάσεις. Το πορτέτρο του Ντόριαν Γκρέι είναι ένα εκπληκτικό βιβλίο από όλες τις απόψεις και πρέπει, όλοι, όχι απλά να το έχουμε στην βιβλιοθήκη μας αλλά και να το διαβάσουμε τουλάχιστον δυο φορές.

Leigh-Cheri είπε...

Τάσο, Χρόνια Πολλά κι από μένα. Καλή χρονιά να έχουμε και ν' ανταμώνουμε με βιβλία και γέλια!

Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου. Ειδικά στους καιρούς που ζούμε, τέτοια βιβλία επιβάλλονται!