Απόστολος Λυκεσάς - Το Τσίρκο των Ψύλλων

Σας έχει συμβεί ποτέ να διαβάζετε ένα βιβλίο και ενώ το βιβλίο αυτό δεν είναι καθόλου δύσκολο από άποψη κατανόησης ή γραφής και επιπλέον, είναι απολαυστικότατο, εσείς να μην μπορείτε να το προχωρήσετε με το ρυθμό που θα περιμένατε γιατί οι σελίδες που κάθε φορά τελειώνετε ξεσηκώνουν μέσα σας 1000 ακόμα σκέψεις και 2000 παρορμήσεις που δεν σας αφήνουν να συγκεντρωθείτε και να παρακολουθήσετε τη συνέχεια;

Αυτό ακριβώς έπαθα εγώ με το φρεσκο-κυκλοφόρητο βιβλίο του Απόστολου Λυκεσά, «Το Τσίρκο των Ψύλλων».

Υπήρχαν κεφάλαια ή σελίδες που τις τελείωνα και αναγκαστικά σταματούσα. Έπρεπε να το αφήσω, να κάνω καναδυό γυροβολιές μέσα στο σπίτι, να κατέβει η ταραχή από το λαιμό στο στομάχι, να ‘ρθει και να καθίσει το πράγμα, για να πάω παρακάτω.

Χαρακτηριστική και ξεκάθαρη είναι η αναφορά του συγγραφέα στην πόλη μας και τους πολίτες της, την οποία ζωγραφίζει με απόλυτη ακρίβεια, με μοναδική προσωπική του παρέμβαση στο όνομά της. Αποφασίζει και την ξαναβαφτίζει, πολύ πετυχημένα, κατά τη γνώμη μου, δεν λέω πώς, ανακαλύψτε το μόνοι σας:-)

Πίσω όμως από την πόλη, από το πώς αυτή έχει καταντήσει και από το ποιοι ευθύνονται για την κατάντια αυτή, το βιβλίο, όπως το είδα εγώ, μιλάει για ένα σωρό πράγματα.

Για την απληστία, για το πώς κάποιοι βρεθήκαν ξαφνικά με «προίκα», για την αδιαφορία, την απάθεια, την «αμεριμνησία» και τα παρεπόμενά της στο άτομο και το σύνολο, για την δουλοπρέπεια με την οποία συμπεριφερόμαστε, χαρίζοντας αφελέστατα σε «αφέντες» ό,τι με κόπο φτιάχνουμε μόνοι μας, υποθηκεύοντας έτσι τις ίδιες τις ζωές μας, για την πλασματική ασφάλεια που νιώθουμε κλεισμένοι στα σπίτια μας και που δεν είναι παρά μια αυταπάτη.

Μιλάει όμως και για την ακεραιότητα του ανθρώπου και τον αγώνα του για την διασφάλισή της, για την διατήρηση αξιών που κάποιοι προσπαθούν να τις υποτιμήσουν κολλώντας τους την γνωστή ταμπελίτσα: «παρωχημένες»,

για «τρύπια συνθήματα» και για έναν άλλον κώδικα τιμής, αντρίκιο, που διαθέτουν άνθρωποι που αυτή η «πολιτισμένη» κοινωνία τους κρατά στο περιθώριο.

Όμως το βιβλίο δεν είναι δοκίμιο. Είναι ένα υπέροχο λογοτεχνικό βιβλίο, ένα μυθιστόρημα, που έχει δράση, έχει αγωνία, έχει προβληματισμό και ιδέες, κρύβει εκπλήξεις, κρύβει απανωτές κορυφώσεις, διαθέτει φαντασία και προσφέρει άφθονο γέλιο!

Παρελαύνουν περήφανα μέσα του οι αρχές της πόλεις, εντολοδόχοι της θρησκείας, όργανα της τάξης, δικηγόροι, απαθείς πολίτες, Ιταλική μαφία, περήφανοι Ρομ…

Μπλέκονται, φανταστικά κι ευφάνταστα, τα μοναστήρια, η αρχαία κληρονομιά, οι άθλιοι καταυλισμοί των τσιγγάνων και βέβαια, σε εξέχουσα θέση, το πιο «όμορφο» κτίριο της πόλης, προσφάτως υψωμένο κι απλωμένο. Μόνο που του λείπει μάλλον λίγο χρώμα;). Προσφορά με το βιβλίο αυτό λοιπόν, μερικές πινελιές:-)

Τελικά, είτε ευθέως είτε ρίχνοντας μικρά μικρά καρφάκια, καταλήγει να «τα χώνει» παντού, δίχως όμως κανένα ίχνος υπεροψίας. Αντίθετα, πρόκειται για ένα βιβλίο εντυπωσιακής τρυφερότητας και οργής.

Απολαυστικότατος και «προσωπικός» είναι και ο τρόπος γραφής, τόσο από άποψη λόγου όσο και από άποψη δομής. Οι δύο ιδιότητες του συγγραφέα –αυτή του δημοσιογράφου και αυτή του λογοτέχνη- δένονται αρμονικά και δίνουν το προσωπικό του στίγμα. Ποιητικό -αλλά όχι αδέσποτα λυρικό- όπου το συναίσθημα το απαιτεί, στεγνό και «καταγραφικό», όπου η εξιστόρηση των συμβάντων το επιβάλλει. Απόλυτα ισορροπημένο και ταυτόχρονα πρωτότυπο (για τα σύγχρονα τουλάχιστον ελληνικά δεδομένα, απ’ όσο τα γνωρίζω εγώ).

Τέλος, για μένα, το βιβλίο αυτό είναι ένα βιβλίο δικαίωσης σε πολλά πράγματα που σκέφτομαι και νιώθω (και φαντάζομαι και άλλοι γύρω μας). Δικαίωσης! Όχι εκτόνωσης. Έχει σημασία η λέξη. Γιατί στις μέρες μας, ό,τι δεν μπορούν να το καταπνίξουν επιχειρούν να το εκτονώσουν για να περάσει πιο ομαλά κι ανώδυνα. Όμως το βιβλίο αυτό φορτίζει μπαταρίες. Δεν τις αδειάζει.

Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα λιγάκι «επικίνδυνο», μάλλον «ενοχλητικό» βιβλίο, για τους διαχειριστές της πόλης (και οποιασδήποτε πόλης), αλλά και για τους «χαλαρούς» πολίτες της.

Ενοχλητικό, γι’ αυτό και σημαντικό.

Λέω λοιπόν, μαζί με τα συγχαρητήριά μου για το υπέροχο προαναφερθέν κτίριο, να στείλω στον άρχοντα της πόλης

και το βιβλίο αυτό δωράκι.

Κι εγώ η ίδια, να το ‘χω πάντα κάπου δίπλα μου για να κοιτάζω το επίσης πανέμορφο εξώφυλλό του.

Αποσπάσματα πολλά δεν παραθέτω, πρώτον γιατί κάποιοι που το ‘χουν ήδη στα χέρια τους και το διαβάζουν μου ζητήσανε να μην το κάνω και δεύτερον γιατί έχω υπογραμμίσει τουλάχιστον το μισό βιβλίο! Μόνο ένα, που βρίσκεται στις τρεις πρώτες σελίδες και σήμανε αμέσως τον συναγερμό που προοιώνιζε ότι εμένα αυτό το βιβλίο θα μου αρέσει ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ!:

“Ο Κύρος Λαύρος έχει ένα βασικό χαρακτηριστικό. Δεν απαιτεί τίποτε από τους άλλους…Αυτή η ιδιότυπη «νευρική ανορεξία πλεονεξίας» ακούγεται ως προσόν…Όμως από παλιά δεν είχε θετικές συνέπειες για όσους διάβηκαν μ’ αυτή την αρχή στη ζωή τους. Το πλεονέκτημα της αυτονομίας και της συνεπακόλουθης ανεξαρτησίας δεν αναγνωρίζεται πάντα και απ’ όλους ως προτέρημα…Ο Κύρος Λαύρος τα γνωρίζει όλα τούτα. Αλλά επειδή ο μοναδικός του μεγάλος συμβιβασμός μέχρι τώρα είναι αυτός που έχει κάνει με τον εαυτό του, αλίμονο σ’ εκείνους οι οποίοι θα υποστούν όσα είχαν σκεφτεί να του κάνουν. Διότι αν κάτι δεν ξέρει ο Κύρος για τον εαυτό του και είναι αργά πλέον να το μάθει είναι τα όρια της ανοχής του που συνορεύουν με τις εκρήξεις βιαιότητας…”

Εκρηκτικό ξεκίνημα κατά τη γνώμη μου. Πολύ καλύτερη η συνέχεια. Αγαπημένο μου κεφάλαιο: «Τα Τρύπια Συνθήματα».

Καλή ανάγνωση!

…Αν δεν το καταλάβατε, ενθουσιάστηκα!

Το βιβλίο του Απόστολου Λυκεσά «Το Τσίρκο των Ψύλλων» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ.